یکی از کلیدی‌ترین قوانین در نظام حقوقی آلمان، قانون اقامت و اشتغال خارجی است. در این قانون مقرراتی راجع به ورود اتباع خارجی به آلمان، اقامت در آلمان و دلایل اقامت در آلمان (اقتصادی، تحصیلی و…) وضع شده است. فی‌الواقع در قوانین آلمان بخش معینی برای سرمایه‌گذاران، کارآفرینان و فیری‌لنس‌ها وجود ندارد و قوانین و مقررات راجع به خوداشتغالی در مورد آنها جاری است.
هر شهروند کشور ثالث پیش از فعالیت اقتصادی (از جمله اشتغال و خود اشتغالی) باید درخواست صدور اجازه اقامت در آلمان را ارائه دهد. صدور آن منوط به رعایت شرایط مذکور در ماده 21 قانون اقامت آلمان است: منفعت اقتصادی یا نیاز محلی وجود داشته باشد، پیش‌بینی تاثیر مثبت بر اقتصاد و وجود سرمایه شخصی از طرف شخص خارجی یا در دسترس بودن وام و منابع مالی برای تحقق ایده تجاری.
تا پیش از سال 2012، دو شرط اول با سرمایه‌گذاری حداقل 250،000 یورو و ایجاد 5 شغل، محقق می‌شد. با این حال، این آستانه با اصلاح قانون اقامت و اشتغال اتباع بیگانه برداشته شد. اما به چه دلیل این حداقل حذف شد؟ در واقع با وجود حداقل250 هزار یورویی، امکان مهاجرت اشخاصی که در زمان حال مبلغ لازم را ندارند ولی در آینده امکان موفقیت آنها می‌رود از بین می‌رفت. به عبارت دیگر، این مقرره برای جذب سرمایه‌گذاری‌های استارتاپی و تکنولوژیکی حذف شد، اما باید توجه کرد که معیار 250 هزار یورویی هنوز به صورت عرفی وجود دارد.
در ارزیابی پرونده متقاضیان، این موارد بررسی می‌شوند: سودمندی ایده، تجربه کارآفرینی متقاضی و میزان سرمایه‌گذاری. لازم به ذکر است که مدت اعتبار اجازه اقامت حداکثر تا سه سال است (بند 4 از ماده 21 قانون اقامت). اما پس از سه سال و با تحقق این شرایط، اجازه اقامت برای فرد متقاضی صادر می‌شود: فرد خارجی فعالیت برنامه‌ریزی شده را با موفقیت انجام دهد و قادر به حمایت مالی از خود و خانواده باشد.
البته روش دیگری نیز برای استفاده از سرمایه در آلمان وجود دارد: اخذ ویزای کارآفرینی/استارت‌آپ. برای اخذ این ویزا لازم است ابتدا شخص ویزای خوداشتغالی دریافت کند و اسنادی نیز راجع به محاسبات مالی (منابع لازم، سود و ضرر احتمالی) و بیمه سلامت ارائه دهد. مهم‌ترین مدرک در این پروسه طرح تجاری (بیزنس پلن) است و شخص باید به این سوالات پاسخ دهد که آیا تأثیر کسب و کار وی بر اقتصاد آلمان مثبت است؟ آیا ایده کسب و کار برای آلمان مناسب است؟ آیا پروژه مدنظر دارای منابع مالی تضمین شده است؟
ویزای استارت آپ آلمان برای شروع کسب و کار به سرمایه خاصی نیاز ندارد اما متقاضی باید از پشتوانه مالی نسبتاً مناسبی برخوردار باشد تا بتواند در صورت قبولی ایده وی در این کشور مکانی را برای راه‌اندازی کسب و کار آماده کند و همچنین او باید بتواند هزینه‌های زندگی خود و همسر و فرزندان زیر ۱۸ سال خود را تقبل کند.
متداول‌ترین نوع شرکت در آلمان، شرکت مسئولیت محدود است، این شرکت‌ها تحت حاکمیت قانون «شرکت‌های مسئولیت محدود» قرار دارند. برای تاسیس این نوع شرکت یک نفر سرمایه‌گذار هم کافیست و طبق ماده 5 قانون مذکور، حداقل میزان لازم برای تاسیس این قبیل شرکت‌ها، 25 هزار یورو است. برای تاسیس شرکت لازم است توافق‌نامه بین شرکا در دفتر اسناد رسمی و نهاد ثبت تجاری آلمان، مرقوم شود. نوع دیگر، شرکت سهامی است. این شرکت‌ها تحت حاکمیت قانون«شرکت سهامی» قرار دارند و وفق ماده 7 آن، برای تاسیس شرکت سهامی، به حداقل 50 هزار یورو نیاز است.
رسیدگی به درخواست سرمایه‌گذاری و بررسی بیزنس پلن در سطح ایالتی صورت می‌گیرد. در بادی امر بیزنس‌پلن توسط وکیل به دفتر امور بیگانگان محل مدنظر داده می‌شود و دفتر با اخذ مشورت از نهادهای تجاری محلی مثل اتاق بازرگانی تصمیم می‌گیرد. لازم به ذکر است که تائید اتاق بازرگانی محلی بسیار موثر است. پس از اخذ تائید، ویزا صادر می‌شود.
منابع:
https://www.gesetze-im-internet.de/englisch_aufenthg/
https://www.germany-visa.org/immigration-residence-permit/immigration-germany/
https://iclg.com/practice-areas/employment-and-labour-laws-and-regulations/germany
https://michelspmks.de/wp-content/uploads/2014/05/the_corporate_immigration_law_review-german-chapter-2014.pdf
https://uk.practicallaw.thomsonreuters.com/46279268?transitionType=Default&contextData=(sc.Default)&firstPage=true&bhcp=1#co_anchor_a654659
http://www.germanbusinesslaw.de/
Startup Visa: Here’s 15 Countries that Offer the Startup Visa to Foreign Entrepreneurs
https://www.gesetze-im-internet.de/aufenthg_2004/__21.html
