
نظام حقوقی اتریش
جمهوری فدرال اتریش به 9 ایالت تقسیم میشود و نخستوزیر عالیترین مقام اجرایی آن کشور است. اتریش از سیستم سیویللا و تفکیک کامل قوا تبعیت میکند. قانون مدنی اتریش یکی از قدیمیترین قوانین تنظیم شده در جهان است که در سال 1811 پس از حدود 40 سال تلاش منتشر شد. در اتریش سه دسته دادگاه قانون اساسی، دادگاه اداری و دادگاه عمومی وجود دارد و هرکدام به ترتیب به مسائل مربوط به قانون اساسی و اداری و در نهایت، امور حقوقی و کیفری رسیدگی میکنند.

سرمایهگذاری در اتریش
مهمترین قوانین اتریش راجع به سرمایهگذاری اتباع خارجی عبارتند از: قانون مدنی، قانون تجارت، قانون شرکتهای مسئولیت محدود، قانون شرکتهای سهامی، قوانین مالیاتی اتریش و قانون اقامت اتریش. لازم است سرمایهگذاری، در اقتصاد اتریش اثر مثبتی داشته باشد، لازم به ذکر است که سرمایه گذاری باید در بازه 10-8 میلیون یورو باشد و اعضای خانواده نیز میتوانند از آن برای اخذ اقامت استفاده کند. وفق ماده 10 (6) قانون شهروندی اتریش، دولت میتواند در صورت شایستگی خارقالعاده یا خدمتی بینظیر، به اشخاص خارجی با اعطای تابعیت پاداش دهد. این فرایند ممکن است اشکال مختلفی از جمله اقتصادی داشته باشد و شامل سرمایه یا سایر منافع اقتصادی باشد که به اتریش آورده شده است. سرمایهگذار خارجی باید در کنار سرمایهگذاری خود، کمکهای مهمی به اقتصاد اتریش کند، مانند آوردن فناوریهای جدید به یا ایجاد اشتغال. به طور مثال، سرمایهگذاری میتواند در قالب یک سرمایهگذاری مشترک یا سرمایهگذاری مستقیم در یک تجارت باشد که باعث ایجاد شغل یا ایجاد صادرات جدید شود، هرچند سرمایهگذاریهای منفعل در اوراق قرضه دولتی، املاک و مستغلات، سرمایهگذاری موثر محسوب نمیشوند.
خرید ملک در اتریش ممکن است بسته به محل ملک، نیازمند اعلام و تائید کمیسیون املاک آن محل باشد. برای اشخاص یا نهادهای اروپایی، عموماً این اجازه صادر میشود ولی اتباع یا موسسات غیراروپایی باید مدارکی مبنی بر منافع احتمالی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خرید ملک را ارائه دهند. اگرچه باید متذکر شد که خرید ملک در کشور اتریش منجر به اخذ اقامت نمیشود.
برخلاف برخی دیگر از کشورهای اروپایی، اتریش برنامه ویزای طلایی برای سرمایهگذاری ارائه نمیدهد اما امکان اخذ شهروندی اتریش با موارد گفتهشده و سرمایهگذاری فعال در اقتصاد اتریش وجود دارد .این سرمایهگذاری معمولاً با تزریق حدود 10 میلیون یورو به یک کسبوکار یا 3میلیون یورو به عنوان کمک به صندوق توسعه دولت اتریش است.
طریقه دیگر استفاده از سرمایه در اتریش ویزای خودحمایتی بدون مجوز اشتغال Settlement Permit – Gainful Employment Excepted)) است، این ویزا نیز برای اشخاصی است که از استقلال و ثبات مالی کافی برای گذران زندگی خود بدون نیاز به شغل دیگری برخوردارند. این اجازه اقامت پس از تحقق شرایط زیر صادر میگردد:
1.متقاضی باید درآمد ثابت و منظم برای رفع نیازهای خود و خانواده خود بدون نیاز به کمکهای رفاهی دولتی را داشته باشد.
2.درآمد ماهانه باید دو برابر نرخ استاندارد تعیین شده برای بیمه اجتماعی عمومی در قانون عمومی بیمه اجتماعی اتریش باشد.
3.درآمد میتواند از حقوق بازنشستگی در اتریش یا خارج از اتریش، سود سهام شرکتهای خارجی و منابع دیگر باشد.
4.متقاضی باید بیمه درمانی مناسب برای خود و خانواده در اتریش داشتهباشد.
5.خرید یا اجاره محل اقامت مناسب با استانداردهای محلی برای فرد متقاضی و خانواده اش. متقاضی باید مدارک قانونی دال بر مالکیت عین یا منفعت را ارائه دهد.
6.اتریش سالانه تعداد محدودی ویزای خودحمایتی صادر میکند و زمانی رسیدگی به درخواست متقاضی را در دستور کار قرار میدهد که سهمیه سالانه موجود باشد یا در مواردی افزایش یافته باشد.
در وهله اول، اجازه اقامت یک سال صادر خواهد شد و پس از احراز شرایط زیر تا سه سال قابل تمدید است:
- اقامت قانونی در اتریش برای مدت دو سال هیچگونه وقفه؛
- مهارتهای زبان آلمانی در سطح A2.
درآمد مدنظر برای شخص واحد حداقل 1933 یورو، به همراه زوج 2944 یورو و برای هر فرزند 299 یورو میباشد.
ثبت شرکت و مالیات
مهمترین قوانین مربوط به حقوق شرکتها در اتریش عبارتند از: قانون شرکتهای سهامی، قانون شرکتهای مسئولیت محدود و قانون شرکتی اتریش. در حقوق شرکتی اتریش، تفاوتی بین اتباع خارجی و داخلی برای تاسیس شرکت وجود ندارد. شرکت با مسئولیت محدود (GmbH) یکی از متداولترین اشکال سازمانهای تجاری در اتریش است که میتواند توسط یک یا چند شخص و همچنین توسط اشخاص حقوقی، مقیم یا غیر مقیم اتریش یا اتباع خارجی تأسیس شود. حداقل سرمایه برای تاسیس شرکت مسئولیت محدود، 35هزار یورو (یا 10هزار یورو برای شرکتهای GmbH light) است و حداقل 50% این مبلغ به هنگام تاسیس باید پرداخت شود.
برای شرکتهای سهامی نیز، حداقل سرمایه مورد نیاز 70 هزار یورو است و حداقل50% این مبلغ باید هنگام تاسیس شرکت پرداخت شود. در شرکتهای مسئولیت محدود هر شریک باید حداقل 70 یورو آورده نقدی یا غیرنقدی داشته باشد. البته لازم به ذکر است که راجع به مالکیت سهام برخی شرکتها محدودیت وجود دارد؛ شرکتهایی مثل شرکتهای مربوط به امور امنیتی و دفاعی، اگر خرید سهم منجر به مالکیت حداقل 25% شرکت شود، تائید وزارت اقتصاد، تحقیقات و علوم اتریش، وفق قانون تجارت خارجی، لازم است.
در اتریش برای سود حاصل از سرمایه(Capital Gains) ، 27.5% مالیات در نظر گرفته شده در حالی که قبلاً این میزان نزدیک به 25% بود. طبق قوانین مالیاتی اتریش، شرکتهایی موظف به پرداخت مالیات هستند که محل اصلی مدیریت آنها در اتریش باشد. هرچند باید توجه کرد که مثل آلمان برخی شرکتهای خارجی نیز بنا به دلایلی مکلف به پرداخت مالیات میشوند، مثل سود حاصل از سرمایهگذاری و معاملات تجاری در اتریش، به شرطی که این پروسه در اتریش به طور منظم و دائمی وجود داشته باشد. مالیات بر درآمد اشخاص نیز بسته به میزان آن از 0 تا 55 درصد متفاوت است؛ درآمد تا 11 هزار یورو معاف از مالیات، تا 18 هزار یورو 25 درصد، تا 31 هزار یورو 35 درصد، تا 60 هزار یورو 42 درصد، تا 90 هزار یورو 48 درصد، تا 1 میلیون یورو 50 درصد و به درآمد بیش از 1 میلیون یورو 55 درصد مالیات تعلق میگیرد.
ثبت پتنت و حقوق مالکیت فکری
پتنت باعث حمایت از اختراع اشخاص میشود. باید در نظر داشت که برای صدور پتنت، اختراع باید نو، تازه و بدیع باشد و در زمان اعلام درخواست ثبت نباید در هیچ نقطهای از جهان در دسترس عموم قرار گرفته باشد. قانون پتنت1970، منبع اولیه شناسایی حقوق مالکیت فکری در اتریش است. وفق ماده 3 این قانون، برای مواردی مثل اکتشافات علمی، تئوریهای علمی، روشهای ریاضی و روشهای انجام کسبوکار، قابلیت ثبت پتنت وجود ندارد. وفق بخش1 ماده 22 قانون پتنت 1970، مالک پتنت از حقوقی نظیر تولید، فروش و استفاده از اختراع برخوردار خواهد بود. نکته اختلافی در صدر این ماده ذکر استفاده صنعتی سایرین از حقوق انحصاری صاحب پتنت است. در واقع به نظر میرسد صدر ماده، استفاده خصوصی و شخصی سایرین از اختراع را مجاز دانسته و صرفاً ورود به اجتماع و صنعت بدون تنفیذ مالک پتنت را محدود کرده است. در مورد علامات تجاری نیز، قانون حمایت از علامت تجاری و قانون رقابت غیرمنصفانه اتریش مطرح میشوند. در صورت جعل علامت تجاری یا شباهت به آن، صاحبان علامات تجاری در اتریش باید ظرف 3 ماه از انتشار، وجود علامت تجاری جعلی را به دفتر پتنت اتریش اعلام کنند. دادگاههای تجاری و کیفری وین، صلاحیت انحصاری رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری را دارند.
هرکسی حق دارد یک پتنت ثبت شده را در محدوده قانون به چالش بکشد. در صورت برآورده شدن يكي از شرايط زير ميتوان درخواست بطلان پتنت را مطرح كرد:
- عدم وجود تازگی یا نوآوری، موضوع پتنت فراتر از محتوای اعلام شده به هنگام ثبت باشد یا اختراع به شکلی کاملاً واضح و کامل ثبت نشدهباشد.
- درخواست بطلان باید در دفتر پتنت اتریش ثبت شود. پس از آن دعوای مربوطه به دادگاه عالی منطقهای وین قابل اعتراض است.
استارتاپ
موسسین استارتآپها میتوانند در صورت وجود شرایط زیر، درخواست صدور کارت قرمز-سفید-قرمز داشته باشند:
- تاسیس شرکتی برای تولید، توسعه و توزیع محصولات، سرویس و تکنولوژیهای نوین؛
- برای این منظور ، برنامهتجاری (Business Plan) تنظیم و تسلیم شود؛
- فرد شخصاً بر کنترل شرکت تازهتأسیس شده اثرگذار باشد؛
- نیاز به حداقل 50.000 یورو با سهم حداقل 50٪ در شرکت؛
- براساس معیارهای دولت اتریش، حداقل 50 امتیاز کسب کند.
اما کارت قرمز-سفید-قرمز چیست؟ اتباع کشورهای ثالث، یعنی اشخاصی که شهروند اروپایی یا تبعه سوئیس نیستند، هنگامی که تصمیم به ماندن بیش از شش ماه در اتریش را داشته باشند، نیاز به مجوز اقامت دارند. کارت قرمز-سفید-قرمز برای اقامت تا 24 ماه برای اشخاص صادر میشود، اعضای خانواده نیز میتوانند برای دریافت این کارت اقدام کنند. لازم است شخص برای اخذ این کارت اسنادی را ارائه دهد:
اولاً باید سندی راجع به اقامات قانونی در منزلی مناسب خود و خانواده در اتریش ارائه دهد؛
ثانیاً شخص و خانواده وی باید تحت پوشش بیمهدرمانی باشند؛
ثالثاً لازم است شخص منابع مالی کافی و معمول، برای گذران زندگی خود و خانواده در اتریش داشته باشد. حداقل این میزان باید با حداقل مبلغ مشخص شده در قانون بیمهاجتماعی برابر باشد. از ژانویه 2020، این مبلغ برای هر شخص 967 یورو، به همراه یک زوج 1500 یورو و برای هر فرزند نیز 150 یورو مشخص شده است.
این قواعد طبیعتاً برای موسسین استارتآپها نیز جاری است. موسسین استارتآپ باید درخواست خود مبنی بر صدور این کارت را به نمایندگی دولت اتریش در محل زندگی خود (سفارتخانه یا کنسولگری) ارائه دهند.
کار در اتریش
طبق مقررات نیروی کار ماهر 2020 اتریش، قانون استخدام اتباع خارجی و قانون اقامت اتریش، برخی اشخاصی که در زمینههایی مثل مهندسی، پردازش داده، ارتباطات، اقتصاد، علوم اجتماعی و فیزیک، مهارت بالایی دارند میتوانند از دو طریق درخواست صدور کارت قرمز-سفید-قرمز را داشته باشند: این اشخاص میتوانند با اخذ ویزای جستوجوی کار وارد اتریش شوند و پس از دریافت پیشنهاد کار در اتریش میتوانند برای دریافت کارت قرمز-سفید-قرمز اقدام کنند. روش دیگر نیز تسلیم درخواست صدور کارت به نمایندگی اتریش در محل زندگی شخص پس از دریافت پیشنهاد کاری از اتریش است. از طرف دیگر لازم است شخص حداقل 70 امتیاز، طبق جدول امتیاز بندی دولت اتریش کسب کند. در این جدول مواردی مثل سن، دانش زبانی، سابقه تحصیل در اتریش، میزان تحصیلات و… وجود دارد و امتیازهای مربوط به هرکدام بسته به هر شخص متفاوت است.
برخی اشخاص نیز در دسته «اشخاص ماهر خوداشتغال» قرار میگیرند، البته برای صدور این کارت، شرایط باید مهیا شود. فعالیت شخص باید باعث ورود حداقل 100 هزار یورو سرمایه به اتریش یا باعث افزایش درصد اشتغال یا باعث انتقال تکنولوژی نوین به اتریش شود. نکته قابل توجه این است که برای این دسته اشخاص سیستم امتیازبندی وجود ندارد. این اشخاص نیز باید درخواست خود مبنی بر صدور این کارت را به نمایندگی دولت اتریش در محل زندگی خود (سفارتخانه یا کنسولگری) ارائه دهند. اما آیا این اشخاص میتوانند در محل دیگری نیز استخدام شوند؟ خیر، در این صورت شخص باید عنوان ویزای خود را به «نیروی کار ماهر» تغییر دهد.
دسته دیگر اشخاصی هستند که در صنایعی احتمال استخدام آنها وجود دارد که طبق اعلام دولت اتریش، دچار کمبود نیروی کار ماهر هستند. این اشخاص لازم است مدارکی در مورد وجود مهارت در صنعت دچار کمبود، وجود پیشنهاد شغلی قطعی و کسب حداقل 55 امتیاز از جدول امتیازبندی دولت اتریش، ارائه دهد. در این جدول مواردی مثل سن، دانش زبانی، سابقه تحصیل در اتریش، میزان تحصیلات و… وجود دارد و امتیازهای مربوط به هرکدام بسته به هر شخص متفاوت است.
برخی اشخاص نیز که در هیچ کدام از گروههای گفته شده قرار نمیگیرند، میتوانند با تسلیم مدارکی، برای اخذ کارت قرمز-سفید-قرمز اقدام کنند. این مدارک باید اثبات کنند که اولاً شخص بسته به این که بالای 30 سال سن دارد یا کمتر از 30 سال، به ترتیب، ماهیانه حداقل 3222 یورو و 2685 یورو دستمزد میگرفته است و ثانیاً، حداقل 55 امتیاز طبق جدول امتیاز بندی دولت اتریش کسب کند. البته لازم به ذکر است، درخواست این اشخاص زمانی پذیرفته میشود که شخص اتریشی دیگری برای آن شغل در سرویس اشتغال عمومی اتریش به عنوان جوینده شغل وجود نداشته باشد.
تحصیل در اتریش
بسیاری از دانشگاههای اتریش در رده بندی دانشگاههای بینالمللی رتبه بالایی دارند . علاوه بر این ، امتیاز برای دانشجویان اتحادیه اروپا این است که شهریه در هر یک از دانشگاههای دولتی رایگان است و برای اتباع کشورهای غیراروپایی، هزینههای آن بسیار منطقی و پایینتر از سایر مناطق اروپا است، با حدود 1500 یورو در سال. البته طبیعتاً دانشگاههای خصوصی میتوانند نرخ شهریه خود را تعیین کنند و این میزان میتواند به طور قابل توجهی بیشتر از دانشگاههای دولتی باشد. نکته بسیار مهم راجع به ویزای دانشجویی اتریش، امکان یا عدم امکان اشتغال دانشجو هنگام تحصیل در اتریش است. یک دانشجو در اتریش میتواند وفق قانون اشتغال اتباع خارجی، تا سقف بیست ساعت در هفته و در صورت تائید دولت اتریش، کار کند. برای همسر دانشجو اصولاً این حق وجود ندارد، ولی در صورت اجازه دفتر اشتغال عمومی، این امکان وجود دارد.