ایتالیا

در ایتالیا محدودیتی برای سرمایه‌گذاری خارجی وجود ندارد. دپارتمانی برای مدیریت این امر در آژانس تجارت ایتالیا، نهاد مسئول نظارت بر روابط تجاری و سرمایه‌گذاری خارجی ایتالیا وجود دارد. این نهاد به شرکت‌ها، کارآفرینان و اشخاصی که قصد سرمایه‌گذاری در ایتالیا دارند، راهنمایی‌هایی ارائه می‌دهد، مثل شرایط بازار ایتالیا و اروپا، شرایط مالیاتی، بهترین محل برای سرمایه‌گذاری و… . از منظر مقررات و شرایط سرمایه‌گذاری، به نظر می‌رسد ایتالیا یکی از مناسب‌ترین کشورها باشد. از مارچ 2017، ایتالیا سه روش برای اخذ اقامت از طریق سرمایه‌گذاری، به اتباع خارجی پیشنهاد می‌کند:

1- سرمایه‌گذاری در استارتاپ، شرکت و صندوق‌ها یا برنامه‌های دولتی: ویزای سرمایه‌گذاری، تا 2 سال معتبر خواهد بود و امکان تمدید آن تا 3 سال وجود دارد و پس از 5 سال تبدیل به اقامت دائم می‌شود. طبق مقررات حاکم بر این شیوه، شخص باید حداقل 500 هزار یورو در یک استارت‌آپ یا 1 میلیون یورو در یک شرکت مسئولیت محدود یا 1 میلیون یورو در یک پروژه بشر دوستانه یا 2 میلیون یورو در اوراق قرضه دولتی، سرمایه‌گذاری کند.

د- نظام مالیاتی جایگزین: برای اولین بار در بودجه سال 2017 ایتالیا، برای جذب ثروتمندان خارجی، پیش‌بینی شد. طبق قواعد کل این رژیم، اشخاص خارجی با هر میزان درآمد از منابع خارجی، سالیانه 100هزار یورو مالیات به دولت ایتالیا پرداخت ‌خواهند کرد و درآمدهای داخلی، با سیستم مالیاتی معمول ایتالیا محاسبه خواهند شد. اعضای خانواده نیز می‌توانند با استفاده از این شیوه، با پرداخت 25هزار یورو به ازای هر شخص، در ایتالیا اقامت کنند.

3- ویزای بازنشستگی: این ویزا برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، برای نواحی کمتر پیشرفته جنوب ایتالیا به وجود آمد. با استفاده از این روش، هرگونه درآمد شخص از منبعی خارج از ایتالیا، مشمول 7% مالیات خواهد بود. البته باید توجه داشت که شخص نباید در 5 سال قبل از آن مقیم ایتالیا بوده ‌باشد، لازم به ذکر است که اقامت طبق این برنامه محدود به شهرهایی کمتر از 20 هزار نفر در مناطقی مثل سیسل، ساردینیا، کالاباریاو… است.

طبق مقررات قانون فعلی ، پس از 5 سال اقامت قانونی در ایتالیا، دارنده ویزا سرمایه‌گذاری می‌تواند درخواست صدور اجازه اقامت دائم داشته ‌باشد. لازم به ذکر است که اخذ اقامت و شهروندی ایتالیا ازطریق خرید املاک وجود ندارد. قوانین و مقررات مهم ایتالیا راجع به سرمایه‌گذاری اتباع خارجی عبارتند از:

• قانون شماره 91، مصوب 5 فوریه 1992 (قانون شهروندی)

• حکم قانونی شماره 286 صادره به تاریخ 25جولای1998 راجع به شرایط لازم شهروندان خارجی

• حکم شماره 394 ریاست جمهوری صادر شده در 31 آگوست1991

• حکم قانون شماره 30 صادر شده در 6 فوریه 2007 راجع به اقامت شهروندان اتحادیه اروپا

• حکم میان وزارتی شماره 850 به تاریخ 11 می 2011 راجع به انواع مختلف ویزا و شرایط صدور

• حکم میان وزارتی به تاریخ 21 جولای2017

• بخشنامه شماره 1.3.2000 وزارت کشور ایتالیا راجع به وسایل حمایت اشخاص از خود برای ورود و اقامت در ایتالیا

دو شیوه مهم و اساسی در تشکیل شرکت در ایتالیا وجود دارد: شرکت مسئولیت محدود(società a responsabilità limitata) و شرکت سهامی (società per azioni) . با اصلاحات سال 2004 قانون شرکت‌های ایتالیا، شرکت مسئولیت محدود، بیش از آن که ماهیتی شرکتی (Corporation) داشته باشد، ماهیتی شراکتی (Partnership) دارد. حداقل سرمایه لازم برای تاسیس شرکت مسئولیت محدود در ایتالیا 10هزار یورو است و حداقل مبلغ لازم برای تاسیس شرکت سهامی، 50 هزار یورو. تفاوت‌های حقوقی دیگری نیز بین این دو شرکت وجود دارد، مثلاً در شرکت‌های مسئولیت محدود، بازه زمانی مشخصی برای ماموریت مدیران وجود ندارد در حالی که در شرکت‌های سهامی، مدیران برای یک‌ سال انتخاب خواهند شد. در ایتالیا، لازم است تاسیس شرکت توسط دفتر اسناد رسمی ثبت شود و در نهایت شناسایی شخصیت ‌حقوقی شرکت منوط به ثبت شرکت در دفتر ثبت شرکت وزارت توسعه اقتصادی ایتالیاست. قدم‌های دیگری نیز برای تاسیس شرکت در ایتالیا لازم است: ثبت نام در اداره امور مالیاتی ایتالیا برای به دست آوردن شماره شناسایی مالیاتی، اخذ شمارهVAT و افتتاح حساب ‌بانکی. هر شرکت ایتالیایی، طبق قانون موظف است سوابق حسابداری را برای شناسایی کامل معاملات مالی انجام شده توسط این شرکت، حفظ کند. علاوه ‌بر این، هر شرکت ایتالیایی باید حداکثر تا 4 ماه پس از پایان سال حسابداری شرکت، حساب‌های شرکت را در ثبت شرکتها (Regro delle Imprese) ثبت کند. شرکت‌های مقیم و غیرمقیم ایتالیا موظف به پرداخت مالیات هستند. شرکت مقیم، شرکتی است که اقامتگاه قانونی آن در ایتالیا باشد. شرکت‌های غیرمقیم نیز اگر سازمانی دائمی در ایتالیا داشته باشند و از آن منفعتی کسب کنند، ملزم به پرداخت مالیات هستند در غیر این صورت مسئولیتی برای شرکت غیرمقیم وجود ندارد. به طور کلی دو دسته مالیات مهم برای شرکت‌ها در ایتالیا وجود دارد: مالیات در سطح ملی (IRES – Imposta sul Reddito delle Società) و مالیات در سطح محلی (IRAP – Imposta Regionale sulle Attività Produtitive). نرخ مالیات شرکت‌های در سطح ملی (IRES) در حال حاضر 24 ٪ است. نرخ مالیات منطقه‌ای (IRAP) ممکن است از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت باشد و به طور معمول در حدود 3،9 ٪ است. شعب شرکت‌های خارجی نیز به عنوان مؤسسات دائمی در نظر گرفته می‌شوند و بنابراین در ایتالیا مشمول مالیات هستند. نرخ مالیات بر درآمد شخصی در ایتالیا نیز تصاعدی است، تا 15هزار یورو 23%، تا 28 هزار یورو 27%، تا 55 هزار یورو 38%، تا 75 هزار یورو 41% و بیش از 75 هزار یورو 43%.

در ایتالیا ثبت اختراعات و علائم تجاری بر عهده اداره ثبت اختراعات و علائم تجاری ایتالیا ( Ufficio Italiano Brevetti e Marchi ) است. مالک پتنت، حق مالکیت و استفاده از اختراع را دارد. مهم‌ترین قوانین و مقررات حاکم بر ثبت اختراع در ایتالیا عبارتند از: مواد 2584 تا 2594 قانون مدنی ایتالیا، قانون مالکیت صنعتی ایتالیا، کنوانسیون اروپایی پتنت 1973 و تریپس. اختراع زمانی توانایی ثبت و اخذ پتنت را پیدا می‌کند که بدیع و نو باشد، اخلاق عمومی را خدشه‌دار نکند و قابلیت استفاده صنعتی را داشته ‌باشد. در درخواست ثبت پتنت باید نام متقاضی، نام اختراع و شیوه کار آن، کاربرد صنعتی آن، توصیف کامل اختراع برای جلوگیری از ابطال پتنت در آینده و هدف اختراع، ذکر شود. در ایتالیا تا 20 سال اختراع تحت حمایت قانونی قرار می‌گیرد. اختراع از تاریخ ثبت درخواست ثبت اختراع محافظت می‌شود و برای اشخاص ثالث، حفاظت از تاریخ انتشار برنامه شروع می‌شود. اختراع از زمان ثبت درخواست صدور پتنت، تحت حمایت قانونی قرار می‌گیرد و برای اشخاص ثالث، این امر از زمان انتشار درخواست است. هرچند شخص متقاضی می‌تواند با ارسال اعلامیه‌ای مبنی بر ثبت درخواست به شخص ثالث، از حمایت قانونی، از زمان ارسال اعلامیه، بهره‌مند شود. در ایتالیا، شعب ویژه‌ای برای رسیدگی به اختلافات مربوط به نقض حق ثبت اختراع و دو نوع دادرسی مدنی علیه نقض آن وجود دارد:

• رسیدگی کامل به منظور دریافت کامل خسارات وارد شده؛

• اخذ دستور موقت برای حفاظت از حق اختراع خود، بدون گرفتن خسارت.

وفق ماده7 قانون مالکیت صنعتی ایتالیا، هر علامتی، اعم از واژه یا کلمه‌ای خاص، نام شخصی، طرح اسم، تلفظ، شیوه بسته‌بندی، صدایی خاص و… را می‌توان تحت عنوان علامت تجاری ثبت کرد به شرطی که بتوان بر اساس آنها بین محصولات شرکت‌های مختلف تفاوت قائل شد. در صورت نبود نوآوری، خلاف نظم عمومی بودن، حیله‌گرانه بودن و نامشخص بودن، نمی‌توان آن را ثبت کرد. علامت تجاری تا 10 سال پس از ثبت درخواست تحت حمایت قانونی قرار می‌گیرد و می‌توان آن را برای بازه‌های ده‌ساله تمدید کرد.

طی سال‌های اخیر برخی کشورهای اروپایی برنامه‌های نوینی برای جذب کارآفرینان نوآور آغاز کرده‌اند. با تصویب مقرره تسهیل مهاجرت2013 ، نوع جدیدی از ویزای خوداشتغالی برای اشخاصی که قصد تاسیس استارت‌آپ دارند به وجود آمد، شرکت باید براساس موارد ذکر شده در این مقرره و همین طور قانون استارت‌آپ ایتالیا، تاسیس شود و شخص متقاضی نیز باید خود دارای رابطه کاری با شرکت باشد. در نهایت برنامه ویزای اسارت‌آپ ایتالیا در ژوئن 2014 اجرایی شد. طبق ماده 25 قانون استارت‌آپ ایتالیا، شرکت استارت‌آپی، شرکت مسئولیت محدودی است که باید برخی شرایط را داشته ‌باشد: مرکزیت در ایتالیا، تازه تاسیس باشد، حجم معاملات کمتر از 5 میلیون یورو در سال، وجود هدف تجارتی مشخص، شرکت نباید در نتیجه خرید یا جدایی از شرکتی دیگر به وجود آمده باشد و یکی از این موارد نیز باید وجود داشته باشد: حداقل 15% چرخش مالی سالیانه مختص به تحقیق و توسعه باشد یا حداقل یک‌سوم نیروی کار دارای مدرک دکترا یا دوسوم دارای مدرک فوق لیسانس باشند یا موسس دارای پتنت ثبت شده ‌باشد.

برای اخذ ویزای استارت‌آپ لازم است اشخاص درخواست خود را به دپارتمان استارت‌آپ ایتالیا، در وزارت توسعه اقتصادی ارسال گنند. در این درخواست باید مدارکی در راستای تضمین وجود حداقل 50 هزار یورو منابع مالی و همین طور محل احتمالی اقامت شخص در ایتالیا، ذکر شود. راجع به این 50 هزار یورو باید ذکر شود که نیازی نیست مبلغ مدنظر حتماً از منابع شخصی فرد تامین شود، دریافت مبلغ از صندوق‌های سرمایه‌گذاری ایتالیایی یا خارجی نیز ممکن است. قدم بعد بررسی درخواست شخص توسط نهاد مذکور است. ممکن است درخواست شخص به خاطر دلایلی مثل نبود نوآوری و ضعف بیزنس پلن رد شود. سه ماه پس از پذیرش درخواست، متقاضی باید به نهاد نمایندگی ایتالیا در محل اقامات خود مراجعه کد و ویزای استارت‌آپ خود، برای مدت یک ‌سال را دریافت کند.

دولت ایتالیا هر چد وقت یک‌بار سهمیه‌ای برای پذیرش نیروی‌کار بسته به شرایط بازار کار ایتالیا تخصیص می‌دهد. در آپریل سال 2018 و آپریل سال 2019، دولت ایتالیا اجازه صدور 30850 ویزای کاری را صادر کرد. برای اتباع غیر اروپایی، دریافت اجازه زندگی و کار در ایتالیا شامل یک فرآیند سه بخشی است:

1. یک کارفرمای ایتالیایی باید شخص را استخدام کند و درخواست صدور مجوز کار شخص را ارائه نماید (آنها باید برای مجوز کار شما در ایتالیا اقدام کنند) فقط پس از دریافت مجوز کار و ارسال آن برای شما، می‌توانید:

2. درخواست صدور ویزای کاری به نمایندگی ایتالیا در محل زندگی خود ارائه دهید. پس از دریافت ویزا می‌توانید:

3. وارد ایتالیا شوید و درخواست اجازه اقامت کنید تا اجازه اقامت قانونی و کار در این کشور را به طور قانونی داشته باشید.

هنگام درخواست صدور ویزا لازم است مدارکی را ارائه دهید: قرارداد کار، اجازه کار، محل اسکان در ایتالیا، اسنادی برای اثبات منابع مالی کافی، مدارک تحصیلی و….

پس از ورود به ایتالیا، شخص 8 روز فرصت دارد تا درخواست صدور مجوز اقامات را ارائه دهد. ویزای کاری ایتالیا حداکثر تا 2 سال معتبر است، هرچند می‌توان آن را تا 5 سال نیز تمدید کرد. با ویزای کار، اعضای خانواده نیز می‌توانند به ایتالیا نقل مکان کنند. این امر شامل همسر ، فرزندان خردسال ، فرزندان بالغ دچار معلولیت ، والدین وابسته یا والدین بالای 65 سال می‌شود. این امر مشروط به این است که از اجازه کار شخص حداقل یک سال مانده‌ باشد.

ویزای خوداشتغالی ایتالیا، ویزایی است که برای اشخاصی صادر می‌شود که بخواهند به عنوان فری لنس یا شروع استارت‌آپ، در ایتالیا مشغول به کار شوند. در این مورد خود شخص باید برای درخواست صدور مجوز اشتغال را ارائه دهد و پس از قبول آن، با مجوز مذکور به نهاد نمایندگی ایتالیا در محل اقامت خود مراجعه می‌کند و درخواست صدور ویزای خوداشتغالی را ارائه می‌دهد. این ویزا برای دو سال معتبر است، هرچند می‌توان آن را تمدید کرد.

دانشگاه‌های ایتالیا جزو قدیمی‌ترین دانشگاه‌های اروپا و جهان هستند، دانشگاه بولونیا در سال 1088، دانشگاه پادوا در 1222 و دانشگاه ناپل در سال 1224 تأسیس شده‌اند. هزینه اسکان و زندگی در شهرهای بزرگ مانند رم یا میلان می‌تواند زیاد باشد، اما شهرهای کوچک‌تر بسیار ارزان‌تر هستند. در مقایسه با سایر کشورهای اروپا ، دانشگاه‌های دولتی ایتالیا نیز نسبتاً ارزان هستند. به طور متوسط، دانشگاه‌های دولتی ایتالیا سالانه حدود 1000 یورو هزینه دارند. دانشگاه‌های معتبر دارای رتبه‌های برتر ممکن است هزینه بیشتری بپردازند. مورد خاص دانشگاه رم تور ورگاتا است که شهریه آن به وضعیت مالی اشخاص بسنگی دارد، تحصیل در این دانشگاه از حداقل حدود 150 یورو تا حداکثر در حدود 5000 یورو در سال هزینه دارد. سوال اساسی این است که آیا دانشجویان می‌توانند ضمن تحصیل در ایتالیا، در جایی نیز مشغول به کار شوند؟ بلی، دانشجویان اروپایی حق دارند در ایتالیا تا 20 ساعت در هفته کار کنند، اما دانشجویان غیر اروپایی تنها در صورتی می‌توانند مشغول به کار شوند که پیشنهاد کاری داشته باشند و برای او مجوز کار صادر شود. برای همسر دانشجویان نیز باید اجازه کار صادر شود.